Bu yazımızda fabrika ve lojistik depolara kurulumu yapılacak güneş enerji santralleri ile ilgili bilgiler paylaşacağız ve sıkça duyduğumuz soruları cevaplayacağız. Güneş enerji santrallerinin, gelişen teknoloji ile birlikte özellikle son yıllarda dünya çapında kullanımının yaygınlaşması, ülkemizde de bir çok fabrika ve lojistik depo çatısında ges örneklerini görmeye başlamamızı sağladı.
GES Nedir?:
Güneş enerji santralleri, güneşten gelen ışığın enerjisini elektrik enerjisine dönüştürülüp kullanılmasına olanak sağlayan santrallerdir. Bu enerji dönüşümünü sağlayabilmek için fotovoltaik paneller diğer adıyla güneş panelleri kullanılır.
Fotovoltaik Paneller Nasıl Elektrik Üretir?
Bazı malzemeler, ışık fotonlarını emmelerine ve elektronları serbest bırakmalarına neden olan, fotoelektrik etki olarak da bilinen bir özellik sergilerler. Serbest bırakılan elektronlar yakalandığında, elektrik olarak kullanılabilecek bir akım ortaya çıkar. Güneş panellerinin çalışma prensibi bu fotoelektrik etkiye dayanmaktadır.
Güneş Enerji Santralleri Kaç Bölümden Oluşur?
Güneş enerji santralini oluşturan bölümleri 4 başlık altında toplayabiliriz:
-Güneş panelleri (fotovoltaik paneller):
Güneşten gelen enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmeye yarayan ürünlerdir.
-İnvertör:
İnvertör, güneş panellerinden elde edilen elektriğin (DC) dönüştürülerek kullanılabilecek (AC) hale gelmesini sağlayan ürünlerdir.
-Konstrüksiyon:
Güneş panellerinin yerleşiminde kullanılacak konstrüksiyonlardır.
-Kablolama ve diğer:
Panel, invertör ve diğer bağlantıların tamamlanabilmesi için gerekli kablolama ve yardımcı ekipmanlar.
Tabi ki kurulacak tesisin tipine, gerekliliklerine göre eklenebilecek akü sistemi, yazılım, elektrik panosu vs. gibi ekstra kalemler çıkabilmektedir fakat genel yapıda bir güneş enerji santrali yukarıda belirtilen 4 kalemden oluşmaktadır.
GES Tipleri Nelerdir? Sanayi Bölgelerinde Hangileri Tercih Edilir?
GES tipleri kuruldukları alanlara göre değişiklik gösterebilmektedirler. Güneş enerji panelleri uzaya gönderilen araçlardan, bir binanın cephe kaplamasına kadar çok geniş alanlarda kullanılabilmektedirler. Yüksek seviyede elektrik üretimine ihtiyaç duyan tesisler genellikle çatı ve arazi tipi gesleri tercih etmektedirler.
GES Kurulumlarında Nasıl Bir Yol İzlenmelidir?
Bu soru, kurulumu yapacak firma için değişkenlik gösterebilecek bir sorudur. Temelde izlenebilecek 2 yol vardır:
1)EPC Firmalarıyla Çalışmak:
EPC (Engineering-Procurement-Construction) firmaları genellikle anahtar teslim güneş enerji santrali hizmeti sunarlar. Bu firmalar kurulacak bölgenin incelemesini yaptıktan sonra anahtar teslim fiyat teklif ederler. Bütün sürecin yönetimini de kendileri üstlenirler.
2)EPC Firmalarıyla Çalışmamak:
Eğer kurulumu yapacak şirket EPC firmalarıyla çalışmak istemiyorsa:
-Santralin kurulacağı bölge için optimum projeyi çizdirmek, panel ve invertöre karar vermek
-Bölgede kurulum yapabilmek için gerekli izinleri almak
-Panel şirketleriyle görüşüp panelleri temin etmek
-İnvertör şirketleriyle görüşüp invertörleri temin etmek
-Projeye uygun konstrüksiyonu satın almak
-İşçilik için bir firmayla anlaşmak
-Süreçler boyunca kullanılan malzemelerin sigortasından sorumlu olmak
-Olası bir problemde malzemenin satın alındığı firmayla diyalogları aracı olmadan yürütmek
Gibi süreçleri kendisi ilerletmelidir. Tabi ki EPC ile çalışılan bir santral kurulum maliyeti ile diğer senaryodaki santral kurulum maliyetleri arasında farklar vardır. Bu ikisi arasındaki bütçe farkını kurulumu yaptırmak isteyen şirket değerlendirmelidir.
Sanayi Alanında GES Mantıklı Mıdır?
Özellikle günümüzdeki enerji fiyatları ve güneş panellerinin verimliliklerinin artmasıyla birlikte güneş enerji santralleri, yapıma uygun olan çoğu fabrika binası için faydalı bir yatırımdır. Yapılan santralin büyüklüğüne göre geri dönüş oranı değişiklik gösterebilmektedir fakat haziran 2022 itibariyle ortalama yatırım geri dönüş oranı 4-5 yıldır. Bir güneş enerji santralinin verimli kullanım ömrünün 25 yıl olması göz önüne alındığında mantıklı bir yatırım haline gelmektedir. Tabi ki yatırımcının kendi açısından projeyi değerlendirip karar vermesi gerekmektedir. Dışarıdan bakıldığında karlı gözüken bu yatırım yeterli inceleme yapılmadığı takdirde karlılığını yitirebilir.
Güneş enerji santrallerinin, yatırım geri dönüş oranı ve karlılık dışında bir diğer çok büyük artısı da karbon salınımını azaltmaktır. Kullanılan enerjiyi yenilenebilir enerji yöntemleriyle sağlayabiliyor olmak çevreye katkısı ve kullanan fabrika ya da deponun karbon salınımını azaltabilmek için oldukça önemlidir.
